Sint Jan bewoonster Ilse Berest

Een veelbewogen leven in vogelvlucht!

Foto Ilse Berest en dochter Desiree Overeem + fotoserie onderaan: René Jetten

Tekst: Rob Vrolijk

Sint Jan bewoonster Ilse Berest werd in september 2021 op één dag getroffen door twee tia’s bij haar thuis, gevolgd door een herseninfarct in het ziekenhuis. Als gevolg hiervan kon ze aanvankelijk nauwelijks meer praten, eten en bewegen. Inmiddels zijn de meeste van deze problemen opgelost, maar de linkerzijde van haar lichaam is nog steeds ernstig ‘aangedaan’ door de hersenschade. Tot haar grote frustratie maakt dit haar het dansen onmogelijk. Dansen is tijdens haar lange en veelbewogen leven altijd haar grote uitlaatklep en bron van plezier & ontspanning geweest. Het doet haar vreselijk veel verdriet dat dát haar nu is ontnomen en ze komt er tijdens het interview met grote regelmaat op terug. Desiree Overeem staat haar moeder bij tijdens het vertellen van haar levensverhaal.

Ilse Berest werd in 1934 als Ilse van Hooydonk in het Indonesische plaatsje Sukabumi geboren. Haar vader was boekhouder bij verschillende bedrijven, haar moeder runde het huishouden dat verder bestond uit vier zusjes – inclusief Ilse – en vier broers.
Van Sukabumi weet Ilse zich weinig te herinneren. Ze was nog jong toen het gezin naar Jakarta – in die tijd nog Batavia geheten – verhuisde.
Aan Jakarta heeft Ilse wél veel mooie herinneringen. Ze was een zeer actief lid van verschillende dans-, sport- en toneelclubjes. Ze werd kantjil genoemd, naar het aldaar levende dwerghert dat erom bekend staat dat het hard kan lopen. Die kwaliteit kwam Ilse goed van pas tijdens kastie; een balsport die lijkt op honkbal en waarbij je van honk naar honk moet rennen. Maar reeds in die tijd was dansen haar grote ‘liefde’ en dat is het tot op de dag van vandaag gebleven.

Van Indonesië naar Nederland

De tweede wereldoorlog wierp een enorme schaduw over het leven in toenmalig Nederlands-Indië. De bezetting van de Japanners werd gevolgd door een bloedige oorlog om vrij te komen van Nederland. Ilse: ‘Nadat de Japanners waren verdwenen, kwamen de Bersiap en de “politionele acties”. Een hele bloedige periode in de geschiedenis van Indonesië en ons gezin verhuisde in 1954 naar Nederland. In eerste instantie naar een pension in Grave en van daaruit naar Cuijk. Ik weet nog dat die eerste winter heel koud was, dus dat was enorm wennen voor ons.’
Dochter Desiree: ‘die reis naar Holland ging per boot en duurde zes weken. Naar ik heb begrepen is dat voor mamma één groot dansfeest geweest, waarvan ze enorm heeft genoten.’

Van Cuijk naar Volkel

Het huis van Ilse’s ouders stond altijd open voor familie. Ilse: ‘Wij waren een hele hechte familie. Mijn moeder kookte vaak en nodigde de hele familie uit om te komen eten. Dan zaten de mensen tot op de trap met een bordje op schoot. Eten was en is in onze familie heel erg belangrijk.’ Desiree vult aan: ‘Tijdens één van die familiebijeenkomsten in Cuijk heeft mamma mijn vader – Lodewijk Zwartjes – leren kennen. Dat was een verre neef van haar. In 1960 zijn ze getrouwd, maar ze hebben nog een hele tijd ingewoond bij mijn opa en oma. Mijn oudste broer en zus zijn er ook nog geboren voordat ze naar Volkel verhuisden. Mijn vader was namelijk werkzaam op de vliegbasis, bij de meteo. In eerste instantie zijn we in de Nieuwstraat terechtgekomen; later zijn we naar de Antilopestraat verhuisd. Dat was nieuwbouw.’
‘Het zal in het begin best vreemd voor ze zijn geweest om als Indo in Volkel te wonen. We waren zeker niet de enigen, maar het was toch best wel uitzonderlijk in die tijd. Zo herinner ik me nog uit mijn eigen jeugd dat ik altijd het “bruine meisje” was. Niet per se vervelend bedoeld, maar het was wél zo en dat zal in die beginjaren van mijn ouders zeker niet anders zijn geweest. Maar ze hebben zich zonder morren aangepast. Zeker mamma. Zij is heel sociaal, zat al snel bij verschillende clubs en maakte snel nieuwe vriendinnen. Ook buiten de Indische gemeenschap’, aldus Desiree.

Het gezin en de familie

‘Ik heb twee broers en twee zusters. Charles is de oudste, roepnaam Tjalie’, vertelt Desiree. ‘Daarna komen drie meisjes Mitzy, Youetta en ik. Broer Gillian is de jongste. De namen Mitzy en Gillian komen uit een roman. Mijn moeder las veel. Youetta is de naam van een vriendin van mamma en Desiree betekent “de lang verwachte”, omdat het zo lang had geduurd voordat ik me aandiende. Over Youetta is nog wel een aardig verhaal te vertellen. Toen zij was geboren moest mijn vader op de fiets naar Veghel om haar aan te geven op het gemeentehuis. Maar toen hij thuiskwam, bleek dat hij haar naam verkeerd had gespeld. Dus moest hij nog een keer op en neer.’
‘Ieder jaar gingen wij met de familie naar een plaats Spanje. Nooit naar dezelfde plaats overigens. Naar een appartement, niet naar een camping. We zijn één jaar naar een camping geweest, maar dat beviel niet. Ik geloof dat ze de tent de eerste dag al hadden verkocht. En uiteraard werd er tijdens die vakantie weer heel veel gekookt en gegeten. Dat was altijd beregezellig.’

Vijf hele leuke jaren

‘In 1995 zijn pappa en mamma naar de Botermarkt in Uden verhuisd. Het huis in Volkel werd te groot, zeker omdat mijn vader hartpatiënt was. Mamma heeft pappa toen echt moeten overhalen, want hij wilde echt niet weg uit Volkel. Maar uiteindelijk hebben ze daar nog vijf hele leuke jaren beleefd, met veel vakanties. Naar Spanje uiteraard, naar de Verenigde Staten en naar Indonesië, maar dat laatste beviel mamma absoluut niet. Er kwamen te veel vervelende herinneringen boven aan de oorlog. Ze wilde er nooit meer naar terug. In 2000 is pappa overleden.’

Een nieuwe liefde

‘In 2002 had mamma tijdens een feestje bij een neef een hernieuwde kennismaking met Ronald Berest. Ronald was getrouwd geweest met een zus van haar, maar was inmiddels gescheiden. Aan het eind van de avond vroeg die neef aan Ronald of hij mamma naar huis wilde brengen. Dat heeft hij gedaan en hij is – bij wijze van spreken – nooit meer weggegaan. Dat was heel erg leuk om mee te maken; ze hadden zoveel plezier samen. Wij kinderen waren er hartstikke blij mee. Vanwege het plezier dat ze samen hadden, maar ook omdat Ronald twee zonen heeft die wij min of meer als broers beschouwen. Mamma en Ronald gingen minimaal één keer per week naar een dansavond en dan waren ze zeker niet vroeger dan één uur ’s nachts thuis. Ook gingen ze twee keer per jaar met de bus naar Spanje. Onder andere om naar optredens van Indische bands te kijken en om te dansen uiteraard.’

‘Ik ben in Cuyk direct lid geworden van een dansclub. Eerst stijldansen, maar later ook country en rock ’n roll. Met dat rock ’n roll dansen heb ik rond ’75 ook nog eens de eerste prijs gewonnen tijdens een danswedstrijd.’

Ups & downs

‘In 2017 zijn mamma en Ronald getrouwd. Ook dat was heel bijzonder om mee te maken. Helaas hebben ze na die tijd minder voorspoed gekend. In 2018 werd er alzheimer geconstateerd bij Ronald. Dat was op zich al heel verdrietig, maar in 2019 kreeg mijn moeder ook nog eens de diagnose borstkanker. Gelukkig werd mijn moeder daar succesvol voor geholpen, maar alzheimer kan niet gestopt worden natuurlijk en in januari 2021 overleed Ronald. Dat was echt een hele zware periode voor mamma; ze was vreselijk verdrietig. En toen werd ze in september van het vorige jaar ook nog eens getroffen door die dubbele tia. Eerst ’s ochtends, daarna ’s middags nog een. En in het ziekenhuis kreeg ze daar ook nog eens een herseninfarct overheen. Dat was een hele spannende periode waarin we niet wisten of ze het wel zou gaan redden. Zo verdrietig was ze. Tegen het depressieve aan. Na het ziekenhuis heeft ze nog drie maanden gerevalideerd in Udens Duyn. Dat gaf ons mooi de tijd om na te denken waar ze daarna naar toe kon. Want terug naar de Botermarkt was geen optie. We hebben overwogen om haar onder te brengen in een huis met vooral Indische mensen in Wageningen. Maar het lastige daarvan is dat niemand van ons in de buurt woonde. Dus hebben we uiteindelijk voor Sint Jan gekozen.’

Na regen komt …

‘Het was echter nog steeds de vraag of ze het ging redden, zo verdrietig was ze. De ziekte van Ronald, de borstkanker, een polsbreuk in 2020, het overlijden van Ronald, de dubbele tia en het herseninfarct. Het was gewoon te veel. Maar na een maand of twee begon ze wonderbaarlijk genoeg toch op te knappen. Ze kreeg haar pretoogjes terug. Die hadden we lang niet gezien. Ze begon weer naar dingen uit te zien. Ze heeft het hier dan ook uitstekend naar haar zin. De verzorging is goed en er wordt goed naar haar geluisterd. Ze is echt helemaal opgebloeid.’
‘Op dit moment kijkt ze heel erg uit naar het weekendje weg, samen met mijn broers en zussen. Dat doen we alweer een flink aantal jaren. Weekendjes weg met moeder en de kinderen. Zonder aanhang. En zo kijken we iedere keer wat we voor haar kunnen doen. Door ons af te vragen wat ze leuk vindt. En dat is in principe niet zo moeilijk, want alles wat met het gezin en de familie te maken heeft, vindt ze leuk. Dus organiseren we in juni een grote familie BBQ met de vijf kinderen, de elf kleinkinderen en de negen achterkleinkinderen. Ook dat wordt weer heel bijzonder.’

Draagt u de ouderen van Uden een warm hart toe en wilt u een donatie doen aan de Stichting Vrienden van Sint Jan?
Eenmalig of op reguliere basis.
Vul dan het onderstaande formulier in.